Η σχέση με τη ζάχαρη και τα γλυκά είναι για τους περισσότερους ανθρώπους μια σχέση “εξάρτησης”. Ακόμα και αν γνωρίζουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της, στην υγεία μας, δύσκολα θα βγάλουμε τη ζάχαρη από τη ζωή μας, ούτε καν από τον καφέ μας!
Αναγνωρίζοντας, ότι η ζάχαρη προκαλεί αύξηση του βάρους, «χαλάει» τα δόντια, προκαλεί κατάθλιψη και άλλα πολλά, πάντα βρίσκουμε μια δικαιολογία, όπως «θα πάω για τρέξιμο» για να «ξορκίσουμε το κακό» και να απολαύσουμε χωρίς τύψεις το αγαπημένο μας γλυκό!
Ωστόσο, αν ξέρατε ότι η ζάχαρη (και όχι μόνο) μπορεί να αποτελέσει μεγαλύτερο “εχθρό” για την επιδερμίδα σας, ακόμα μεγαλύτερο και από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου, ίσως να ξανά σκεφτόσασταν, τον μερικό περιορισμό της!
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η υψηλή αύξηση του σακχάρου στο αίμα που σχετίζεται από την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης, προκαλεί μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων στο σώμα, μέσω των οποίων, σχηματίζονται επιβλαβή νέα μόρια τα οποία καταστρέφουν πρωτεΐνες του ιστού, όπως το κολλαγόνο και η ελαστίνη.Και, για όλα αυτά «ευθύνεται» η γλυκοζιλίωση!
Τι είναι η γλυκοζυλίωση;
Πρόκειται για μια χημική αντίδραση που ξεκινά κάθε φορά που τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι πολύ υψηλά, όπως γίνεται στην περίπτωση της υπερβολικής κατανάλωσης ζάχαρης και γλυκών.
Η γλυκοζυλίωση (γνωστή και ως μη-ενζυμική γλυκοζυλίωση) είναι το αποτέλεσμα της ομοιοπολικής σύνδεσης μίας πρωτεΐνης (ή ενός μορίου λιπιδίου) με ένα μόριο σακχάρου, όπως η φρουκτόζη ή η γλυκόζη.
Ας εξερευνήσουμε αυτά τα δυο χημικά στοιχεία τα οποία λαμβάνουν μέρος στην παραπάνω αντίδραση.
Οι πρωτεΐνες σχηματίζονται από αμινοξέα και είναι απαραίτητες για τη ζωή. Αποτελούν δομικά συστατικά του σώματος και χρειάζονται για την αποκατάσταση των φθορών που υφίστανται οι ιστοί μας.
Επιπλέον, λειτουργούν με τη μορφή των ενζύμων τα οποία χρειάζονται για να πραγματοποιηθούν σημαντικές βιοχημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα.
Στις πρωτεΐνες του σώματος λοιπόν, ανήκει το κολλαγόνο και η ελαστίνη.
Τα σάκχαρα παρέχουν την αναγκαία ενέργεια στα κύτταρα του σώματος. Στα σάκχαρα ανήκουν και οι υδατάνθρακες.
Όλα τα συστατικά των τροφίμων για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν από το σώμα ως ενέργεια, μετατρέπονται σε γλυκόζη. Οι πρωτεΐνες των τροφίμων διασπώνται σε αμινοξέα και αυτά με τη σειρά τους σε απλούστερες μορφές ενέργειας μέχρι να γίνουν γλυκόζη. Το ίδιο συμβαίνει και με τους υδατάνθρακες, είτε είναι απλοί είτε σύνθετοι υδατάνθρακες, μετατρέπονται σε γλυκόζη.
Οι πρωτεΐνες των τροφίμων, όπως και οι σύνθετοι υδατάνθρακες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να διασπαστούν και να γίνουν γλυκόζη. Οι απλοί υδατάνθρακες, στους οποίους ανήκει το λευκό ψωμί, τα επεξεργασμένα ζυμαρικά και η ζάχαρηδιασπώνται γρηγορότερα και μεταφράζονται άμεσα σε γλυκόζη.
Όταν ελέγχονται επαρκώς, οι πρωτεΐνες και τα σάκχαρα μπορούν να αλληλεπιδρούν χωρίς να προκαλούν βλάβες στο σώμα.Στις περιπτώσεις όμως, που το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλό λαμβάνει χώρα η γλυκοζυλίωση. Η γλυκοζυλίωση συμβαίνει συχνότερα στα άτομα με διαβήτη, όπου το σώμα αδυνατεί να χρησιμοποιήσει σωστά τη γλυκόζη και μεγάλο μέρος της κυκλοφορεί στο αίμα.
Πως συνδέεται όμως αυτή ή αντίδραση με τη γήρανση;
Η μη ενζυμική – αντίδραση μεταξύ γλυκόζης και αμινοξέων των πρωτεϊνών, μας δίνει τα τελικά προϊόντα της γλυκοζυλίωσης, τα AGEs (advanced glycation end products).
Με απλά λόγια, η γλυκόζη που κυκλοφορεί στο αίμα, «κολλάει» πάνω σε κάποιες πρωτεΐνες του σώματος (όπως είναι το κολαγόνο και η ελαστίνη) , τις γλυκοζυλιώνει και παράγει τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζιλίωσης AGEs, ή αλλιώς γλυκοτοξίνες.
Αυτές οι γλυκοτοξίνες σχηματίζουν μοριακούς δεσμούς μεταξύ των ινών του κολαγόνου και της ελαστίνης οδηγώντας στην αποδιοργάνωση του στηρικτικού ιστού με τελικό αποτέλεσμα, να επιταχύνεται η γήρανση του δέρματος.
Αν λάβουμε υπόψην ότι με το πέρασμα του χρόνου η σύνθεση του κολλαγόνου και της ελαστίνης φθίνει και οι ιστοί ανανεώνονται με πιο αργό ρυθμό, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης που προκαλεί επιπλέον τη γλυκοζιλίωση, επιταχύνει ακόμα περισσότερο τη γήρανση, η οποία πλέον είναι μη αναστρέψιμη.
Η διαδικασία της γλυκοζιλίωσης επαναλαμβάνεται διαρκώς όταν τα επίπεδα του σακχάρου είναι υψηλά και προκαλεί σημαντική βλάβη στους ιστούς.
Τα AGEs συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου, και τις συνεχείς αντιδράσεις γλυκοζυλίωσης, σε σημείο που οργανισμός να μην μπορεί πλέον να τα απομακρύνει.
Όσο περισσότερο συσσωρεύονται τα AGEs, αδρανοποιούν τα φυσικά αντιοξειδωτικά ένζυμα και μειώνουν τη φυσική άμυνα, του οργανισμού ενώ ταυτόχρονα αλλοιώνουν ανεπανόρθωτα το DNA των κυττάρων μεταβάλλοντας τις κυτταρικές λειτουργίες, όπως είναι η αναδόμηση των ιστών.
Η πρόληψη η οποία επιτυγχάνεται μέσω ορισμένων παρεμβάσεων στην καθημερινότητά μας, είναι ο μόνος τρόπος για να προλάβουμε την γήρανση που προκαλείται μέσω των γλυκοτοξινών.
Όπως, αποδεικνύεται μέσα από έρευνες, η γλυκοζυλίωση ευθύνεται σε ποσοστό 50% για τη γήρανση του δέρματος.
Αποφύγετε τις τροφές που προκαλούν γλυκοζυλίωση
1. Νούμερο 2, ένοχος για την προαγωγή του μηχανισμού της γλυκοζυλίωσης, είναι η ζάχαρη.
Νούμερο 1 ένοχος… η φρουκτόζη!
Η αντίδραση που προκαλεί η φρουκτόζη είναι δέκα φορές μεγαλύτερη (από εκείνην της γλυκόζης). Η διαφορά τους είναι ότι η συγκέντρωση της φρουκτόζης στο σώμα είναι πολύ χαμηλή, γιατί ο οργανισμός τη μετατρέπει σε γλυκόζη, η οποία είναι απαραίτητη στον εγκέφαλο. Επομένως, ακόμα και αν δεν καταναλώνουμε ζάχαρη, το σώμα πάντα θα προσπαθεί να τη συνθέσει από άλλες ουσίες. Αν η συγκέντρωση της ζάχαρης αυξηθεί, η χημική αντίδραση θα είναι πιο γρήγορη στον οργανισμό, σύμφωνα με τον Dr. Sim διευθυντή έρευνας στην πανεπιστημιακή κλινική χειρουργικής της καρδιάς και του θώρακα στο νοσοκομείο του Χάλε στη Γερμανία και έναν από τους σημαντικότερους ερευνητές της γλυκοζυλίωσης.
Απομακρύνετε τα προϊόντα με ζάχαρη, σιρόπι, φρουκτόζη, γλυκόζη, γλυκαντικές ουσίες από τη διατροφή σας.
2. Οι υδατάνθρακες ταχείας καύσης ( ή τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη) όπως είδαμε και παραπάνω, διασπώνται πολύ γρήγορα σε γλυκόζη προκαλούν το φαινόμενο της γλυκοζυλίωσης.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν: το μέλι τυποποιημένο, τα corn flakes, ειδικά αυτά με ζάχαρη, οι τηγανητές πατάτες, το λευκό ψωμί, το άσπρο ρύζι, τα μπισκότα, τα κέικ, οι μαρμελάδες, τα τσιπς.
Καταναλώστε τροφές με αντιοξειδωτικά
Καταναλώνοντας αντιοξειδωτικές τροφές, συνεχίζει να παράγεται κολλαγόνο που είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της νεότητας της επιδερμίδας μας και καταστρέφονται οι ελεύθερες ρίζες οι οποίες προκαλούν αλλοιώσεις στα κύτταρα του δέρματος και ρυτίδες.
Έρευνες έδειξαν ότι ουσίες όπως η ρεσβερατρόλη που βρίσκεται στο κόκκινο κρασί, το σταφύλι και όλα τα κόκκινα φρούτα όπως τα μούρα, η γενιστεΐνη της σόγιας, η κουρκουμίνη που βρίσκεται στο κάρυ και η βιταμίνη Β6, η οποία είναι απαραίτητη για ο μεταβολισμό των πρωτεϊνών και βρίσκεται κυρίως στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα ξερά φασόλια, τις πατάτες και τις μπανάνες, εναντιώνονται άμεσα ή έμμεσα στο μηχανισμό της γλυκοζυλίωσης.
Extra tips:
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες μαγειρέματος που ευνοούν την παραγωγή των AGEs .Γι αυτό θα πρέπει να μαγειρεύετε σε χαμηλή θερμοκρασία το φαγητό σας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Aποφύγετε τη χρήση καλλυντικών αυτομαυρίσματος καθώς συμβάλλουν στη γλυκοζυλίωση και προάγουν τη χημική αντίδραση επιδερμικά. Καταναλώστε άφθονο νερό και χυμούς φρέσκων φρούτων και λαχανικών βοηθώντας με αυτό τον τρόπο τον οργανισμό σας να αποτοξινωθεί και να ενυδατωθεί άμεσα. Έτσι, η επιδερμίδα σας μπορεί να διατηρήσει την σφριγηλότητα και τη λάμψη της για περισσότερο καιρό.
Τα συμπληρώματα διατροφής όπως η καρνοσίνη (διπεπτίδιο αποτελούμενο από β-αλανίνη και L-ιστιδίνη που βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στους σκελετικούς μυς και τους ιστούς του εγκεφάλου) και η βιταμίνης Β6 (πυριδοξίνη), μπορούν να εμποδίσουν τον σχηματισμό των AGEs.
Διακόψετε το κάπνισμα. Σύμφωνα με μελέτες, οι καπνιστές έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά AGEs στο σώμα τους σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Βιβλιογραφία
The British Journal of Dermatology.
Danby FW. Nutrition and aging skin: sugar and glycation. Clin Dermatol. 2010 Jul-Aug;28(4):409-11.
Paraskevi Gkogkolou and Markus Böhm. Advanced glycation end products. Key players in skin aging? Dermatoendocrinol. 2012 Jul 1; 4(3): 259–270.
