Διατροφικές επιλογές και πως συνδέονται με κάποιες μορφές καρκίνου

Η φράση του Ιπποκράτη «Άσε την τροφή σου να γίνει το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να γίνει η τροφή σου» (460-377 π.Χ) παραμένει επίκαιρη, καθώς η διατροφή διαδραματίζει έναν ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση πολλών χρόνιων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.

Επιδημιολογικές Μελέτες και ο Ρόλος της Διατροφής στον Καρκίνο

Σύγχρονες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η διατροφή είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, του οισοφάγου, του στομάχου, του προστάτη και της μήτρας. Η σχέση αυτή ενισχύεται από άλλους παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, η έκθεση σε τοξίνες και η κακή διατροφή (World Cancer Research Fund, 2020).

Καρκίνος του Μαστού

Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, ζωικών λιπαρών και τροφίμων πλούσιων σε οιστρογόνα, όπως το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά, έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση (Smith et al., 2019). Αντίθετα, η κατανάλωση φυτικών ινών, φρούτων, λαχανικών και προϊόντων σόγιας έχει συσχετιστεί με μείωση του κινδύνου (Wang et al., 2015).

Συστάσεις: Η προληπτική διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερα φυτικής προέλευσης τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και προϊόντα σόγιας, ενώ πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση αλκοόλ και τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά (American Cancer Society, 2021).

Καρκίνος της Μήτρας

Η υψηλή κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών, καθώς και η παχυσαρκία, έχουν τεκμηριωθεί ως παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου (Aune et al., 2015). Η συνεχής κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο, λόγω του αυξημένου γλυκαιμικού φορτίου που επιδρά αρνητικά στα επίπεδα ινσουλίνης και ορμονών στον οργανισμό (Gunter et al., 2020).

Συστάσεις: Μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και πολυφαινόλες από φρούτα και λαχανικά συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου (Stewart & Wild, 2020).

Καρκίνος του Στομάχου

Ο καρκίνος του στομάχου σχετίζεται με την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αλάτι, επεξεργασμένων κρεάτων και καπνιστών προϊόντων (González et al., 2018). Η υπερβολική κατανάλωση αλατιού έχει ενοχοποιηθεί για την αύξηση των επιπέδων φλεγμονής στο στομάχι και την προώθηση της ανάπτυξης Helicobacter pylori, το οποίο σχετίζεται με την εμφάνιση γαστρικού καρκίνου (Karimi et al., 2014).

Συστάσεις: Η μείωση της κατανάλωσης αλμυρών και επεξεργασμένων τροφίμων και η αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο (World Cancer Research Fund, 2020).

Καρκίνος του Οισοφάγου και του Στόματος

Ο καρκίνος του οισοφάγου και του στόματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (Blot et al., 2020). Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η παχυσαρκία και η κατανάλωση πολύ ζεστών ροφημάτων ή πικάντικων τροφών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αυτούς τους τύπους καρκίνου, προκαλώντας βλάβες στο βλεννογόνο (Lagergren et al., 2017).

Συστάσεις: Αποφυγή κατανάλωσης καυτών και πικάντικων τροφών, διακοπή του καπνίσματος και μετριασμένη κατανάλωση αλκοόλ, παράλληλα με την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο.

Καρκίνος του Προστάτη

Η αυξημένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων, ιδιαίτερα του γάλακτος και των κόκκινων κρεάτων, έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη (Richman et al., 2016). Οι άνδρες που καταναλώνουν πολλά γαλακτοκομικά έχουν αυξημένα επίπεδα αυξητικού παράγοντα IGF-1, ο οποίος έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων (Chan et al., 2021).

Συστάσεις: Η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι, και προϊόντων πλούσιων σε φυτικές ίνες βοηθά στη μείωση του κινδύνου (Chan et al., 2021).

Καρκίνος του Παχέος Εντέρου

Η παχυσαρκία, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφών έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου (Fedirko et al., 2017). Τα επεξεργασμένα κρέατα παράγουν καρκινογόνες ουσίες, όπως οι νιτροζαμίνες, κατά το μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες (Chan et al., 2019).

Συστάσεις: Μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες από δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά συμβάλλει στην απομάκρυνση των καρκινογόνων ουσιών από το έντερο και μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου (Zhu et al., 2019).

Συμπεράσματα

Η πρόληψη πολλών μορφών καρκίνου μπορεί να επιτευχθεί μέσω υγιεινών διατροφικών επιλογών και αλλαγών στον τρόπο ζωής. Η διατροφή που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά, και χαμηλή σε ζωικά λιπαρά και επεξεργασμένα τρόφιμα, συνδυασμένη με τακτική σωματική δραστηριότητα, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Βιβλιογραφία

1. World Cancer Research Fund (2020). Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective. [Online Report].
   Διαθέσιμο στο: https://www.wcrf.org
2. Smith, L. B., et al. (2019). “Dietary fat and breast cancer risk: A meta-analysis of observational studies.” Breast Cancer Research and Treatment, 174(1), 13-24.
   https://doi.org/10.1007/s10549-019-05153-5
3. González, C. A., et al. (2018). “Salt and gastric cancer risk: A comprehensive review.” European Journal of Cancer Prevention, 27(1), 7-16.
   https://doi.org/10.1097/CEJ.0000000000000402
4. Chan, J. M., et al. (2021). “Milk and prostate cancer risk: A systematic review and meta-analysis.” Nutrients, 13(4), 1219.
   https://doi.org/10.3390/nu13041219
5. Zhu, Y., et al. (2019). “Dietary fiber and colorectal cancer risk: A case-control study and meta-analysis.” Cancer Prevention Research, 12(10), 701-709.
   https://doi.org/10.1158/1940-6207.CAPR-19-0105