Λεπτίνη η ορμόνη της πείνας

Ενώ πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αύξηση βάρους τους προέρχεται μόνο από τις παραπάνω θερμίδες και την όχι και τόση θέληση για δίαιτα, οι επιστήμονες έρχονται να ανατρέψουν αυτή την άποψη.

Το 1994 ανακαλύφθηκε η σχέση της λεπτίνης με τη ρύθμιση του βάρους και την παχυσαρκία. Από τότε έχει μελετηθεί εκτενώς για τη λειτουργία της τόσο σε ανθρώπους όσο και στα ζώα.

Τι είναι η λεπτίνη;

Η λεπτίνη είναι η ορμόνη που παράγεται από τα λιπώδη κύτταρα του σώματος. Ρυθμίζει το βάρος του σώματος και κανονίζει αν θα γίνει άμεσα καύση του λίπους ή αν θα το αποθηκεύσει. Παράλληλα ρυθμίζει το αίσθημα του κορεσμού ή της πείνας καθώς σχετίζεται και με την γονιμότητα.

Η λεπτίνη μεταφέρει στον εγκέφαλο το μήνυμα  ότι υπάρχει αρκετό αποθηκευμένο λίπος  οπότε δεν χρειάζεται επιπλέον τροφή το σώμα. Ακόμα, δίνει την εντολή στο σώμα να κάψει τις θερμίδες και λειτουργεί για τη διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας.

Όταν τα επίπεδα λεπτίνης είναι χαμηλά ο εγκέφαλος παίρνει το μήνυμα της πείνας, άρα και της  παραπάνω λήψης  τροφής. Επίσης, καθώς  η όρεξη αυξάνεται τόσο μειώνεται και η ταχύτητα που καίμε θερμίδες. Αυτός είναι και ο λόγος που ονομάζεται  ορμόνη της πείνας.

Αντίθετα, τα επίπεδα λεπτίνης είναι υψηλά σε παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα. Αυτό υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν ευνοϊκό αφού θα έπρεπε να πάρει σήμα ο εγκέφαλος ότι το στομάχι είναι γεμάτο, άρα δεν χρειάζεται άλλη τροφή. Ωστόσο αυτό δεν υφίσταται.

Ο εγκέφαλος των παχύσαρκων ατόμων δεν ερμηνεύει σωστά το σήμα που δίνει η λεπτίνη. Αυτό οφείλεται σε αδρανοποίηση του υποδοχέα της λεπτίνης στον εγκέφαλο, ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται την ποσότητα της ορμόνης που κυκλοφορεί στο αίμα. Αυτό ονομάζεται αντίσταση στη λεπτίνη. 

Η αντίσταση στη λεπτίνη δεν δίνει στον εγκέφαλο την εντολή του κορεσμού, με αποτέλεσμα να καταναλώνουμε περισσότερη τροφή από αυτό που χρειαζόμαστε. Επιπλέον, σηματοδοτεί τον εγκέφαλο ότι χρειαζόμαστε εξοικονόμηση ενέργειας, άρα οι θερμίδες καίγονται με πολύ αργό ρυθμό. Συνεπώς, αν αναρωτιέστε γιατί ενώ προσέχετε την διατροφή σας και αθλείστε επαρκώς ανήκετε στην κατηγορία των παχύσαρκων, τότε να ψάξετε σε ποια επίπεδα βρίσκεται η ορμόνη της πείνας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν οι άνθρωποι χάνουν απότομα  λίπος τα επίπεδα λεπτίνης  μειώνονται. Ο οργανισμός λαμβάνει το σήμα λιμοκτονίας, αλλάζοντας την βιολογία και τη συμπεριφορά του σώματος αναγκάζοντας το να βρει το χαμένο του λίπος. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει  την τακτική της δίαιτας, χάνονται δηλαδή πολλά κιλά σε μικρό χρονικό διάστημα, αλλά αποκτάται ξανά μετά από καιρό.

Τι προκαλεί την αντίσταση της λεπτίνης στον οργανισμό;

Έχουν γίνει πολλές έρευνες για να εντοπιστούν οι παράγοντες που προκαλούν την αντίσταση στην λεπτίνη. Κάποιοι από αυτούς περιλαμβάνουν την αύξηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματος, τα οποία αυξάνουν τους μεταβολίτες του λίπους στον εγκέφαλο. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν αρχικά τα επίπεδα λεπτίνης παραπάνω ανεβασμένα, οπότε είναι πιο εύκολο γι αυτούς να αναπτυχθεί αργότερα αντίσταση. Επιπλέον, η χρόνια κακή διατροφή δημιουργεί φλεγμονές στον οργανισμό καθώς και η καθιστική ζωή μπορούν με την σειρά τους να επιδεινώσουν αυτή την κατάσταση. Όλοι αυτοί οι παράγοντες ενισχύονται με την παχυσαρκία, δημιουργείται αντίσταση στη λεπτίνη και κάθε χρόνος που περνάει προσθέτονται και κιλά, χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουν την αιτία.

 Φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης της αντίστασης

Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και να αλλάξουμε  μια κατάσταση θα πρέπει πρώτα να την γνωρίζουμε. Γι αυτό μια εξέταση αίματος θα μας δείξει σε τι επίπεδα βρίσκεται η λεπτίνη στον οργανισμό μας. Αφού δούμε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, πάντα με την γνώμη του ειδικού μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και να πάρουμε την υγεία μας στα χέρια μας. Μέσα από φυσικές διαδικασίες μπορούμε να βοηθήσουμε το σώμα μας να επανέλθει στα φυσιολογικά του όρια και να το βοηθήσουμε να χάσει βάρος.

Παρακάτω αναφέρονται κάποιες προτάσεις που βοηθούν στην βελτίωση της αντοχής στη λεπτίνη και την αποβολή  του περιττού βάρους .

Αποφύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες: τα επεξεργασμένα τρόφιμα βλάπτουν την υγεία του εντέρου, δημιουργούν φλεγμονή και επιδεινώνουν την αντοχή στη λεπτίνη.

Φυτικές ίνες: Η κατανάλωση φυτικών διαλυτών ινών βοηθάει την υγεία του εντέρου και έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπει την παχυσαρκία.

Φάτε ψάρια: Μελέτες έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε ψάρια ( αντιφλεγμονώδη τρόφιμο) μειώνουν την ορμόνη στο αίμα και βοηθούν στην απώλεια βάρους.

Σωματική δραστηριότητα:  Τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να αντιστρέψει την αντίσταση στη λεπτίνη.

Καλός ύπνος: Ο καλός ύπνος ρυθμίζει τις ορμόνες. Ωστόσο, η χρόνια έλλειψη ύπνου μειώνει τα επίπεδα λεπτίνης στον οργανισμό.

Μειώστε τα τριγλυκερίδια: Όταν τα τριγλυκερίδια είναι υψηλά αναστέλλεται η μεταφορά του σήματος της λεπτίνης από το αίμα στον εγκέφαλο. Ένας τρόπος για να μειώσετε τα τριγλυκερίδια από τον οργανισμό είναι να μειώσετε την πρόσληψη υδατανθράκων.

Συνοψίζοντας, η βελτίωση του τρόπου ζωής μας και η επιλογή υγιεινών συνηθειών μπορούν να βελτιώσουν μακροπρόθεσμα την αντίσταση στη λεπτίνη στον οργανισμό μας. Με τις κατάλληλες προσθήκες βιταμινών και ιχνοστοιχείων στον οργανισμό μας μέσα από τις τροφές, την φυσική δραστηριότητα και έναν καλό ύπνο μπορούμε να ρυθμίσουμε φυσικά την λεπτίνη  και να  ενθαρρύνουμε το σώμα μας στην πρόληψη ή και την απώλεια βάρους. Η πορεία της υγείας μας και ο τρόπος που φερόμαστε στο σώμα μας είναι δική μας ευθύνη και είναι στο χέρι μας να ζήσουμε όσο το δυνατόν πιο ποιοτικά.

Βιβλιογραφία: 

1. Husam Ghanim , Sanaa Abuaysheh, Ching Ling Sia .Increase in plasma endotoxin concentrations and the expression of Toll-like receptors and suppressor of cytokine signaling-3 in mononuclear cells after a high-fat, high-carbohydrate meal: implications for insulin resistance. Diabetes Care. 2009 Dec[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19755625/]
2. Jordi Salas-Salvadó , Xavier Farrés, Xavier Luque, Silvia Narejos .Effect of two doses of a mixture of soluble fibres on body weight and metabolic variables in overweight or obese patients: a randomised trial. Br J Nutr. 2008 Jun;99(6):1380-7. [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18031592/]
3. J E Reseland , S A Anderssen, K Solvoll, I Hjermann .Effect of long-term changes in diet and exercise on plasma leptin concentrations. Am J Clin Nutr. 2001 Feb;73(2):240-5. [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11157319/]
4. Karine Spiegel , Rachel Leproult, Mireille L’hermite-Balériaux .Leptin levels are dependent on sleep duration: relationships with sympathovagal balance, carbohydrate regulation, cortisol, and thyrotropin. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Nov;89(11):5762-71.[ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15531540/]
5. William A Banks , Alan B Coon, Sandra M Robinson .Triglycerides induce leptin resistance at the blood-brain barrier. Diabetes. 2004 May;53(5):1253-60.[ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15111494/]
6. Regulation of Food Intake, Energy Balance, and Body Fat Mass: Implications for the Pathogenesis and Treatment of Obesity. J Clin Endocrinol Metab. 2012 Mar; 97(3): 745–755. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3319208/]
7. R R Wing , M K Sinha, R V Considine, .Relationship between weight loss maintenance and changes in serum leptin levels. Horm Metab Res. 1996 Dec;28(12):698-703. [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9013745/]
8. N L Keim , J S Stern, P J Havel .Relation between circulating leptin concentrations and appetite during a prolonged, moderate energy deficit in women. Am J Clin Nutr. 1998 Oct;68(4):794-801. [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9771856/]
9. R V Considine , M K Sinha, M L Heiman, A Kriauciunas, .Serum immunoreactive-leptin concentrations in normal-weight and obese humans. N Engl J Med. 1996 Feb 1;334(5):292-5. [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8532024/]
10. Jean L Chan , Kathleen Heist, Alex M DePaoli, .The role of falling leptin levels in the neuroendocrine and metabolic adaptation to short-term starvation in healthy men. J Clin Invest. 2003 May;111(9):1409-21.[ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12727933/]
11. MariaDalamaga, Sharon H.Chou, KelseyShields, PanagiotisPapageorgiou, Stergios A.Polyzos. Science Direct. Leptin at the Intersection of Neuroendocrinology and Metabolism: Current Evidence and Therapeutic Perspectives. [https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413113002003]
12. S Margetic , C Gazzola, G G Pegg, R A Hill .Leptin: a review of its peripheral actions and interactions. Int J Obes Relat Metab Disord. 2002 Nov;26(11):1407-33 [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12439643/]
13. Mayo Clinic. Clinical Trial . Leptin Biology in Adipose Tissue. [https://www.mayo.edu/research/clinical-trials/cls-20121801?_ga=2.261877325.1965322684.1614338763-1460304272.1600079846]
14. Role of leptin in energy-deprivation states: normal human physiology and clinical implications for hypothalamic amenorrhoea and anorexia nervosa – The Lancet