Τροφές ενάντια στη λιπώδη διήθηση

Το ήπαρ είναι ένα από τα σημαντικότερα όργανα του σώματος μας. Συγκεκριμένα είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος, το μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών, την αποθήκευση των βιταμινών Α, D και Β ,καθώς και την αποθήκευση των μεταλλικών στοιχείων όπως ο σίδηρος και ο χαλκός. Επίσης βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών από το αίμα και την παραγωγή χολής για τη πέψη των λιπών.

Η υγεία του ήπατος είναι ζωτικής σημασίας για τη γενική υγεία. Η δυσλειτουργία του ήπατος μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική νόσο, μεταβολική διαταραχή, ακόμη και διαβήτη τύπου 2. Η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων και ποτών μπορεί να συμβάλει στην καλή λειτουργία και υγεία του ήπατος.

Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε τα τρόφιμα που βοηθούν ώστε να επιτευχθεί το παραπάνω, θα δούμε τις ωφέλιμες επιδράσεις τους στο όργανο αλλά και μερικά τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγουμε.

Καφές

Ο καφές είναι από τα καλύτερα ροφήματα που μπορείτε να πιείτε για να προωθήσετε την υγεία του ήπατος. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση καφέ προστατεύει το συκώτι από ασθένειες, ακόμη και σε ανθρώπους που έχουν ήδη προβλήματα με αυτό το όργανο. Μελέτες έχουν δείξει επανειλημμένα, ότι η κατανάλωση καφέ μειώνει τον κίνδυνο κίρρωσης ή μόνιμης βλάβης του ήπατος σε άτομα με χρόνια ηπατική νόσο. Ο καφές μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ενός κοινού τύπου καρκίνου του ήπατος και έχει θετικές επιπτώσεις στην ηπατική νόσο και τη φλεγμονή. Τα μεγαλύτερα οφέλη παρατηρούνται σε αυτούς που πίνουν περίπου δυο – τρία φλιτζάνια την ημέρα και πηγάζουν από την ικανότητα του καφέ να αποτρέψει την συσσώρευση λίπους και κολλαγόνου, δύο από τους κύριους παράγοντες της ηπατικής νόσου. Τα αντιοξειδωτικά που έχει ο καφές εξουδετερώνουν επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες, οι οποίες παράγονται στο σώμα και μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα κύτταρα.

Τσάι

Το τσάι είναι ευρέως γνωστό ότι είναι επωφελές για την υγεία, αλλά τα στοιχεία έχουν δείξει ότι μπορεί να έχει ιδιαίτερα οφέλη για το συκώτι συγκεκριμένα. Μια μεγάλη ιαπωνική μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση 5-10 φλιτζανιών πράσινου τσαγιού τη μέρα συνδέεται με βελτιωμένους δείκτες στο αίμα και την υγεία του ήπατος. Το πράσινο τσάι είναι υψηλό σε αντιοξειδωτικά και μπορεί επίσης να μειώσει το οξειδωτικό στρες και την εναπόθεση λίπους στο ήπαρ. Μελέτη που έγινε έδειξε ότι οι άνθρωποι που έπιναν πράσινο τσάι ήταν λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο του ήπατος. Χαμηλότερο κίνδυνο είχαν οι άνθρωποι που έπιναν τέσσερα ή περισσότερα φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα.

Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι, ειδικά εκείνοι που έχουν προβλήματα στο συκώτι, πρέπει να είναι προσεκτικοί πριν καταναλώσουν συμπληρώματα που περιέχουν πράσινο τσάι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξαν πολλές αναφορές για ηπατική βλάβη που προέκυψε από τη χρήση συμπληρωμάτων που περιέχουν εκχύλισμα πράσινου τσαγιού.

Γκρέιπφρουτ

Το γκρέιπφρουτ περιέχει αντιοξειδωτικά που προστατεύουν φυσικά το συκώτι. Αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους, μειώνοντας τη φλεγμονή και προστατεύοντας τα κύτταρα. Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι αυτά τα αντιοξειδωτικά μπορούν να μειώσουν την ανάπτυξη της ηπατικής ίνωσης, μιας βλαβερής κατάστασης στην οποία συσσωματώνεται υπερβολικό λίπος στο ήπαρ. Αυτό συνήθως προκύπτει από χρόνια φλεγμονή.

Μούρα

Τα μούρα (όπως βατόμουρα, σμέουρα κλπ) περιέχουν και τις ανθοκυάνες, τα αντιοξειδωτικά δηλαδή που τους δίνουν το έντονο σκούρο χρώμα. Έχουν επίσης πολλά οφέλη για την υγεία. Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι τα μούρα καθώς και ο χυμός τους μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση του υγρού του ήπατος. Η κατανάλωση αυτών των φρούτων για 3-4 εβδομάδες προστατεύει το ήπαρ από βλάβες καθώς επίσης και  βοηθά στην ανάπτυξη των ανοσοκυττάρων και των αντιοξειδωτικών ενζύμων του σώματος. Επιπλέον, το εκχύλισμα μούρων έχει δείξει ότι αναστέλλει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων του ανθρώπινου ήπατος. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να καθοριστεί εάν αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να ισχύσει και στο ανθρώπινο σώμα. Ενσωματώνοντας τα φρούτα αυτά στην καθημερινή σας διατροφή μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι το συκώτι σας τροφοδοτείται με τα αντιοξειδωτικά που χρειάζεται για να παραμείνει υγιές καθώς επίσης και για τη βελτίωση του ανοσοποιητικού σας συστήματος.

Σταφύλια

Τα σταφύλια, ειδικά τα κόκκινα και μοβ, περιέχουν ποικίλες ωφέλιμες φυτικές ενώσεις και είναι ένα πολύ φιλικό προς το ήπαρ τρόφιμο. Η πιο γνωστή ένωση είναι η ρεσβερατρόλη, η οποία έχει πολλά οφέλη για την υγεία.  Πολλές μελέτες έδειξαν ότι τα σταφύλια και ο χυμός τους μπορούν να ωφελήσουν το συκώτι, αφού φάνηκε ότι μειώνουν τη φλεγμονή, προλαμβάνουν τις βλάβες και αυξάνουν τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών.

Φραγκόσυκο

Το φραγκόσυκο, είναι ένας δημοφιλής τύπος βρώσιμου κάκτου. Καταναλώνονται τόσο τα φρούτα όσο και οι χυμοί της φραγκοσυκιάς. Από πολύ παλιά χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική ως θεραπεία για έλκη, πληγές, κόπωση και ηπατική νόσο. Μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση αυτού του φρούτου μειώνει τη φλεγμονή, η οποία συμβαίνει συχνά λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.

Πράσινα λαχανικά και φυτικές τροφές.

Μια μελέτη του 2015 που εμφανίζεται στο περιοδικό Journal Based Complementary and Alterative Medicine, αναφέρει ότι ένας μεγάλος αριθμός φυτικών τροφών μπορεί να είναι χρήσιμες για το συκώτι.

Αυτές είναι:

• αβοκάντο
• μπανάνα
• κριθάρι
• τεύτλα
• μπρόκολο
• καστανό ρύζι
• καρότα
• Σύκο
• Πράσινα λαχανικά
• λεμόνι
• παπάγια
• καρπούζι

Φυσικά οι άνθρωποι πρέπει να λαμβάνουν αυτά τα τρόφιμα ως μέρος μιας ολοκληρωμένης και ισορροπημένης διατροφής.

Τα λαχανικά σταυροειδών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, η ρόκα, οι ρέβες, το κινέζικο λάχανο, το κόκκινο λάχανο, το κουνουπίδι και το μπρόκολο είναι γνωστά για την υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες και τη χαρακτηριστική γεύση τους. Είναι επίσης υψηλά σε ωφέλιμες φυτικές ενώσεις.  Μελέτες έδειξαν ότι η κατανάλωσή τους αυξάνει  τα επίπεδα των ενζύμων αποτοξίνωσης και προστατεύουν το ήπαρ από βλάβες και μειώνουν το οξειδωτικό στρες. Τα λαχανικά αυτά έχουν αντι-μικροβιακή, αντί-καρκινική και αδυνατιστική δράση.

Ξηροί καρποί

Οι ξηροί καρποί έχουν υψηλά λιπαρά, θρεπτικά συστατικά – συμπεριλαμβανομένης της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Ε – και των ωφέλιμων φυτικών ενώσεων. Η σύνθεσή τους έχει πολλά οφέλη για την υγεία της καρδιάς και για το συκώτι, μειώνει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες.

Μια εξαμηνιαία μελέτη παρατήρησης σε 106 άτομα με μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο, τα οποία κατανάλωναν ξηρούς καρπούς συσχετίστηκε με βελτιωμένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων. Ενώ απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα, ωστόσο τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι οι ξηροί καρποί αποτελούν σημαντική ομάδα τροφίμων για την υγεία του ήπατος.

Τρώγοντας μια χούφτα ξηρούς καρπούς, όπως τα καρύδια ή τα αμύγδαλα, κάθε μέρα μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της υγείας του ήπατος. Βεβαιωθείτε όμως ότι δεν τρώτε πάρα πολλούς καθώς έχουν άφθονες θερμίδες.

Κουρκουμάς

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κουρκουμίνη έχει πολλά ευεργετικά αποτελέσματα που προέρχονται από τις αντι-ιικές, αντιβακτηριακές και αντιμυκητιασικές ιδιότητές της. Αυτές οι μελέτες  έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα σε διάφορες φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως αλλεργίες και άσθμα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ακόμα και δερματικές παθήσεις όπως η ψωρίαση.  Νέα στοιχεία δείχνουν ότι η αντιοξειδωτική δράση της κουρκουμίνης μπορεί να βελτιώσει την υγεία του ήπατος, συμβάλλοντας στο φυσικό καθαρισμό του ήπατος αφού διώχνει τις τοξίνες και μειώνοντας τον κίνδυνο ηπατικής νόσου. Επιπλέον, ο κουρκουμάς έχει την ικανότητα να μειώνει τη χολιστερόλη και τα τριγλυκερίδια στο σώμα, αποτρέποντας τη βλάβη του ήπατος και βελτιώνοντας επίσης την υγεία.

Λιπαρά ψάρια

Τα λιπαρά ψάρια είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι τα καλά λίπη που βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και έχουν επίσης συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου. Αυτά τα λίπη μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στο συκώτι, καθώς φαίνεται ότι εμποδίζουν τη συσσώρευση περίσσειας λιπών και διατηρούν κανονικά τα επίπεδα ενζύμων στο ήπαρ. Συνιστάται να τρώμε λιπαρά ψάρια πλούσια σε ω-3, όπως σαρδέλες, σολομό κλπ δύο ή περισσότερες φορές κάθε εβδομάδα. Ωστόσο μόνο το να προσθέτει κανείς ω-3 λιπαρά οξέα στη διατροφή του δεν επαρκεί καθώς η αναλογία των ω-3 μετα τα ω-6 λιπαρά οξέα παίζει σημαντικό ρόλο. Οι περισσότεροι παραβλέπουν τις συστάσεις πρόσληψης λιπαρών οξέων ωμέγα-6, που βρίσκονται σε πολλά φυτικά έλαια κι αυτός είναι ένας λόγος που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη της ηπατικής νόσου. Επομένως, είναι καλή ιδέα να μειώσετε και την πρόσληψη ωμέγα-6 λιπών.

Ελαιόλαδο

Το λίπος δεν είναι καλό για το συκώτι, ωστόσο μερικά λίπη μπορεί να το βοηθήσουν. Η προσθήκη ελαιολάδου στη διατροφή μπορεί να συμβάλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες και στη βελτίωση της ηπατικής λειτουργίας. Αυτό οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε ακόρεστα λιπαρά οξέα.

Τρόφιμα που πρέπει ν΄ αποφεύγετε:

Σε γενικές γραμμές, η ισορροπία στη διατροφή θα κρατήσει το ήπαρ υγιές. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά τρόφιμα και ομάδες τροφίμων που το συκώτι βρίσκει πιο δύσκολο να επεξεργαστεί. Αυτές είναι:

• Τα λιπαρά τρόφιμα: Τηγανητά φαγητά, κόκκινο κρέας, πρόχειρο φαγητό και κυρίως το να τρώτε πολύ συχνά σε εστιατόρια και μαγαζιά εστίασης. Επίσης συσκευασμένα σνακ, τσιπς και ξηροί καρποί που έχουν επεξεργαστεί και έχουν πρόσθετα, είδη περιπτέρου κλπ μπορούν επίσης να είναι εκπληκτικά υψηλά σε λίπη, καθώς επίσης και τα ενισχυτικά γεύσης.
• Οι αμυλούχες τροφές: Τα λευκά, επεξεργασμένα ψωμιά, τα λευκά ζυμαρικά και αρτοσκευάσματα.
• Ζάχαρη: Η μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης και των ζαχαρούχων τροφίμων, όπως τα δημητριακά για πρωινό μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης στο συκώτι.
• Αλάτι: Οι απλοί τρόποι μείωσης της πρόσληψης αλατιού περιλαμβάνουν την κατανάλωση λιγότερων κονσερβοποιημένων τροφίμων, αλλαντικών κλπ.
• Αλκοόλ: Όποιος θέλει να έχει υγιές ήπαρ πρέπει να μειώσει την πρόσληψη αλκοόλ αν πίνει ως τώρα μεγάλες ποσότητες ή να το εξαλείψει από τη διατροφή του εντελώς.

Πηγές:

• Bashir, K. M. I., & Choi, J.-S. (2017, September 5). Clinical and physiological perspectives of β-glucans: The past, present, and future. International Journal of Molecular Sciences, 18(9), 1906
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5618555/

• Chen, S., Teoh, N. C., Chitturi, S., & Farrell, G. C. (2013, November 7). Coffee and non-alcoholic fatty liver disease: Brewing evidence for hepatoprotection? Journal of Gastroenterology and Hepatology, 29(3), 435–441
  onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jgh.12422

• Guan, Y.-S., & He, Q. (2015, June 28). Plants consumption and liver health. Evidence-based Complementary and Alternative Medicine, 2015
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4499388/

• Gupta, V., Mah, X.-J., Garcia, M. C., Antonypillai, C., & van der Poorten, D. (2015, October 7). Oily fish, coffee and walnuts: Dietary treatment for nonalcoholic fatty liver disease. World Journal of Gastroenterology, 21(37), 10621–10635
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4588084/

• Liver disease diets. (n.d.)
  liverfoundation.org/for-patients/about-the-liver/health-wellness/nutrition/

• Madrigal-Santillán, E., Madrigal-Bujaidar, E., Álvarez-González, I., Sumaya-Martínez, M. T., Gutiérrez-Salinas, J., Bautista, M., … Morales-González, J. A. (2014, October 28). Review of natural products with hepatoprotective effects. World Journal of Gastroenterology, 20(40), 14787–14804.Retrieved from
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4209543/

• Morisco, F., Lembo, V., Mazzone, G., Camera, S., & Caporaso, N. (2014, November–December). Coffee and liver health [Abstract]. Journal of Clinical Gastroenterology, 48(Suppl. 1), S87–S90
  ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25291138

• Saab, S., Mallam, D., Cox, G. A., & Tong, M. J. (2013, August 12). Impact of coffee on liver diseases: A systematic review. Liver International, 34(4), 495–504
  onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/liv.12304

• Soleimani, D., Paknahad, Z., Askari, G., Iraj, B., & Feizi, A. (2016, January 27). Effect of garlic powder consumption on body composition in patients with nonalcoholic fatty liver disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Advanced Biomedical Research, 5, 2
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4763563/